EndLESS Amsterdam. I.s.m. Struc-T, Kindlymade, Fiction Factory. 2020. Opdrachtgever: Tmvanroon voor Arcam.

EndLESS Amsterdam. Reddingsboeien voor de Paling i.s.m. Ambassade van de Noordzee.

In de tentoonstelling EndLESS Amsterdam toonde Arcam een verdiepende kennismaking met de ideeën, afspraken, gebruikers en bewoners van de circulaire stad Amsterdam.

Ter illustratie van het circulaire onderwerp ontwierp ik voor Arcam een decor van ijsschotsen geproduceerd uit herwonnen materiaal van het Rijksmuseum (i.s.m. Fiction Factory). Hiermee toonden we dat de voorbeelden op het decor slechts het topje van de ijsberg zijn bij een circulaire stad. De belangrijkste citaten uit het donuteconomie boek van Kate Raworth liet ik terugkomen in een fysiek huis dat de tekst in de avond op de muur liet schijnen. Ook buiten trok de tentoonstelling de aandacht door het oosterdok te voorzien van reddingsboeien.

Subterra – New Roots in Underground Urbanism. 2021. In dienst van Arcam.

Sub Terra – Illustraties ontwikkeld met Wouter Kuin.

Maquette Exploded view Oosterdok. Geproduceerd door Protofunk, 2021. Ontwerp Thijs van Roon (in dienst bij Arcam).

Al eeuwenlang hebben mensen een relatie met het ondergrondse. Eerst woonden we in grotten en bewaarden we onze schatten in de bodem. Toen brachten we funderingen en heipalen aan om bouwwerken overeind te houden. Vervolgens voegden we allerlei functies toe. Denk aan infrastructuur en parkeergarages, kelders en winkelcentra.

Om de volle bodem aan bezoekers te tonen heb ik voor Arcam bij de tentoonstelling ‘Sub terra’ een speciale maquette laten maken van het Oosterdok en de Nieuwmarktbuurt. Deze kunstige maquette trekt de ondergrond uit elkaar met de open data van de gemeente Amsterdam (Wietse Balster). De makers van het bedrijf Protofunk lieten er een printer een maand lang voor snijden, bouwen en lijmen. De maquette is opgebouwd uit 5 plexiglas schijven. Bungelend aan een staalkabel hangen deze schijven boven elkaar. Kabels, leidingen, heipalen en bunkers hangen zo onder de 3D weergave van de buurt. Vanuit de eerste schijf glijdt de Oostlijn en de Noord/Zuidlijn de diepte in. De IJ-tunnel daalt af onder het IJ en laat zien dat ook onder het wateroppervlak veel infrastructuur schuilgaat. De schuiven eronder doen ons beseffen dat er volop ondergrondse parkeergarages, burgkelders en zelfs schuilkelders in de buurt zijn. De maquette telt zo’n 1000 miniatuur heipalen en 700 boomwortels. Allemaal met de hand gelijmd. Plots zie je hoe vol de bodem al is en dat terwijl er juist nu zoveel meer vraag naar is.

Arcam – De Vloeibare Bouwsteen 2022. Ontwerp Thijs van Roon (in dienst bij Arcam).

Het Amsterdamse watersysteem regelt waterpeil en -kwaliteit in één van de meest dichtbevolkte gebieden van Nederland. Door de behoefte aan meer woningen en door klimaatverandering zal het systeem in de toekomst eerder zwaarder dan minder zwaar worden belast. Daarmee bevindt het netwerk van dijken, gemalen, sluizen en stuwen zich momenteel op de toppen van zijn capaciteit. Dat betekent dat er in de toekomst keuzes zullen moeten worden gemaakt, maar het biedt ook kansen voor nieuwe manieren om met water om te gaan.

Welke keuzes hebben we? En wat betekent dat voor de leefbaarheid van de stad? Hoe kunnen we ontwerpen mét het water? In de doe-tentoonstelling ‘Vloeibare bouwsteen – Ontwerpen met water in Amsterdam’ draai je als bezoeker zelf aan die keuzeknoppen en ontdek je de effecten van die keuzes op je woonomgeving. Zo ervaar je dat water letterlijk een vloeibare bouwsteen is voor een klimaatbestendige stad.